We wonen in een nieuwbouw, of toch een niet-zo-oud-bouw van vier jaar geleden.
Daar heb ik me lang schuldig over gevoeld.
De woning is bijna-passief, of meer bepaald: een BEN woning (“bijna-energie neutraal”). Dat betekent: muren met de maximale hoeveelheid isolatie die de architect op dat moment liet plaatsen, driedubbele beglazing, ook in de Veluxen, de ramen maximaal op het zuiden gericht om ook in de winter de zon binnen te halen. Een geothermisch warmtepomp, die via waterbuizen op 100 meter diepte zoveel mogelijk bodemwarmte recupereert. We hebben geen airco, maar wel passieve koeling: in de zomer helpt het water uit de bodem onze vloer en ons huis fris te houden. Allemaal ecologische snufjes, waarmee onze woning vijf jaar vooruitliep op de bouwvoorschriften.
En toch … knaagde het. Zo erg zelfs dat ik me er jarenlang schuldig over heb gevoeld.
Ja, we besparen (veel!) energie en kosten sinds we hier wonen. We gebruikten traditionele materialen (baksteen, beton …) en isolatie die niet kan gerecycleerd worden (wist ik veel dat je glaswol kan hergebruiken maar het beter isolerende rotswol niet), dus de ecologische voetafdruk van de bouw zelf was behoorlijk groot. Al de materialen in ons huis moesten immers ook geproduceerd (energie om baksteen te bakken, jongens!) en getransporteerd worden (Vrachtwagens! Containerschepen! De verbrande hectoliters diesel en tonnen ruwe olie! Auw, mijn maag).
Ik heb geprobeerd om alles zo positief mogelijk in te vullen en ging eraan kapot: op den duur stond de auto stil op de oprit, want ik kon er niet meer inzitten zonder allesverterend schuldgevoel. Geen papier meer willen gebruiken, maar alles online doen. En dan doordenken: de servers waar onze documenten opstaan verbruiken bakken energie! Shit, weer iets mis gedaan. Op den duur voelde ik me schuldiger en schuldiger en schuldiger. Bij elke stap die je zet, veroorzaak je immers indirect schade, en elke alternatieve keuze lijkt ook schade te veroorzaken.
Tot overmaat van ramp vloog er onlangs een vogel tegen het grote driedubbele videraam. Knal! op de grond. “Het huis richt zich zelfs actief tegen onze biodiversiteit!” dacht ik. Even buiten kijken stelde me gerust: half bewusteloos liep het beestje nog rond.
Om dan even later door de kat vakkundig te worden afgemaakt. Huis en kat samen, een ecologische ramp!
De duif die het moest bekopen was een keerpunt: ik gaf mijn schuldgevoel op.
Eerder dan te lang stil te staan bij een individuele keuze, maken we onze keuzes nu volgens een bepaalde richting. (Zoals: even snel naar de winkel? Ik ga te voet en laat de wagen staan. We leggen een terras aan? We zorgen voor drainage zodat het water in onze tuin sijpelt en niet wordt afgevoerd in het riool.) Dat is de macht die we hebben als individu binnen een maatschappij die nu eenmaal behoorlijk verslindend is georganiseerd. Er vallen onvermijdelijk ecologische slachtoffers met de keuzes die we maken, maar met bijgestelde richting zullen het er na verloop van tijd significant minder zijn dan met een verslindende richting.